BASINDAN/ T¸rklerle K¸rtler iÁin 15 nokta!
Tarih: 04.11.2007 Saat: 11:17 Gnderen: Editor
|
|
Hasan Cemal/Bu sat?rlar? Amman'da yaz?yorum. Ba?dat'la ›stanbul aras?ndaki uçak seferleri k?sa bir süre önce bizim taraf?m?zdan kald?r?ld??? için Ürdün'ün ba?kentinde bir gün geçirmek zorunda kald?m.Kuzey Irak'?n Erbil, Selahattin, Kerkük ve Süleymaniye kentlerinde dört gün dola?t?m.
Geçti?im Ba?dat'taysa üç gün kald?m. 15 noktal?k de?erlendirmem ?öyle: (1) Bu geziye ç?kmadan önce, Türkiye'nin Kuzey Irak'a askeri operasyonunun PKK ile mücadelede çare olamayaca??n? yaz?yordum. Gezi sonras? bu görü?üm zay?flamad?, güçlendi. Geçmi? çeyrek yüzy?ll?k deneyimlerin de ?????nda askeri operasyon hem çare de?ildir hem de 'tuzak't?r. Bir yandan Türkiye'nin PKK ile mücadelesini daha beter zora sokar, öte yandan özellikle ABD ve AB ile ili?kilerini bozar.
Bask? hakl? ve me?rudur
(2) PKK'n?n Kuzey Irak'ta bar?nmas?, buradan Türkiye'ye s?zarak ?iddet ve terör eylemleri koymas?, askerlerimizi ?ehit etmesi hiç ku?kusuz kabul edilemez. Bunu önlemek ve PKK'ya kar?? ciddi i?birli?ini sa?lamak için Türkiye'nin gerek Ba?dat, gerekse Kürdistan Bölgesel Yönetimi üzerinde diplomatik, siyasal ve ekonomik bask? uygulamas? hakl? ve me?rudur. Bu konuda hem Kürt yönetiminin hem de özellikle ABD'nin bir an önce hareketlenmeleri ve Türkiye'nin hakl? beklentilerini kar??lamalar? gerekir.
(3) PKK, Kuzey Irak'taki Kürt siyasi eliti içinde, her zaman aç?kça ifade edilmese de, Türkiye'yle ba?lar?n? belaya sokan bir güç olarak görülüyor. Bu nedenle, Irak Kürtlerinin son on be? y?ll?k kazan?mlar?n? tehlikeye atan PKK'n?n etkisiz k?l?nmas? gerekti?i bu çevrelerde yayg?n bir görü?. O yüzden, Türkiye'nin Amerika'yla birlikte bask?s?, istenen sonuçlar? vermeye ba?layabilir.
PKK, Türkiye'nin sorunu
(4) Kuzey Irak'ta PKK'ya kar?? Türkiye'yi tatmin edecek somut bir ?eylerin yap?lmas?ndan yana bir Kürt yetkili, Erbil'de bana ?unlar? da söyledi:
"Unutmay?n, PKK bizim de?il Türkiye'nin sorunu. Yeni de de?il, eskiye gidiyor. PKK'n?n as?l kökleri, Türkiye Kürtlerinin içinde. PKK as?l deste?ine Türkiye'nin Güneydo?u'sunda sahip. ?imdi siz PKK'dan dolay? Kuzey Irak'a bomba ya?d?racaksan?z, hatta baz? akl?evvellere uyup Barzani'yi de hedef alacaksan?z, o zaman ayn? mant?kla dönüp kendi Güneydo?u'nuzu da m? bombalayacaks?n?z?.."
(5) Türkiye, Kuzey Irak'a bir askeri operasyon ihtimali nedeniyle daha ?imdiden dünya kamuoyunda sald?rgan, istilac? bir güç olarak gösteriliyor, daha operasyon olmadan imaj? bozuluyor. Ayr?ca, Kuzey Irak Kürtleri aras?nda Türkiye'ye kar?? dü?manl?k, husumet duygular? yayg?nla?maya ba?lam??. Bu durum zamanla Türkiye Kürtleri aras?nda da huzursuzluk yarat?r. Irak Kürtlerinin dü?manl???n? kazanmak, Türkiye'nin ç?kar?na de?ildir.
Irak Kürtleri devletle?iyor
(6) Kuzey Irak'a, Erbil'e ilk kez *****huriyet'in genç bir muhabiri olarak 1974'te gelmi?tim. Saddam'?n bu topraklardan çekilmek zorunda b?rak?ld??? 1991'den beri bu bölgeye s?k s?k gelip gittim. Son on be? y?ll?k, hele son dört y?ll?k geli?menin ola?anüstü oldu?unu söyleyebilirim.
(7) Evet, Irak Kürtleri ayn? zamanda devletle?iyor. Ama bunun resmiyet kazanmas? öyle kolay de?il. Ancak, bu fiili devletle?meyi de bu saatten sonra tersine çevirmek imkâns?zd?r.
Tersine çevirme hayalini, Saddam'?n 2003'ün nisan ay?nda devrilmesine kadar Ankara'da görenler vard?. Dünya konjonktürü de?i?ir ve Saddam'la Türkiye bir gün birlik olup Kuzey Irak'taki Kürt olu?umunu tersine çevirir dü?üncesi bir zamanlar Ankara'daki iktidar odaklar?nda yayg?nd?. Bu art?k geçti, mümkün de?il.
Bir ba?ka noktaya Erbil'deki bir Kürt yetkili ?öyle de?indi: "Kuzey Irak'?n dünyayla köprü kurmas? aç?s?ndan Türkiye çok önemli. Ama bu arada Kuzey Irak da dünyayla yeni yeni köprüler kuruyor. Bak?n, Amerika'yla ›ngiltere Erbil'de konsolosluk açt?lar. Y?lba??nda Fransa aç?yor. S?rada on ülke var, ›ran'? var, Rusya's? var."
(8) Geçen hafta *****a günü Habur'dan Kuzey Irak'a giri? yaparken, bir TIR ?oförü yan?ma geldi. "Kap? kapat?lacak m??" diye sordu, "Habur kapat?l?rsa her iki taraf için de ekmek kap?s? kapan?r, peri?an oluruz."
(9) Habur'dan Zaho'ya do?ru giderken yol boyu not ettim: Ülker, Arçelik, Evyap, Eti, Florant Boru, Mutlu Akü, F?rat, ›stikbal, Beko, Saray, Sibel Can'l? Frutti, Lassa, Profilo... Ve Kuzey Irak'ta nereye gitsek, i? yapan Türk ?irketleri ve müteahhitleri...
(10) Erbil'de bir Kürdün sözleri:
"Biz Irak Kürtleri Sünniyiz; laiklikse laikiz; ›ran'daki gibi bir rejime kesinlikle kar??y?z; radikal ›slam?n buralara gelmesini istemiyoruz; Türkiye'deki demokrasiyi takdir ediyor ve örnek almak istiyoruz; ayr?ca Türkiye arac?l???yla AB'ye kom?u olarak ya?amak istiyoruz. Peki, siz bizi neden istemiyorsunuz?"
Bu sözleri dü?ünmekte yarar var.
Türkiye'yle Irak Kürdistan bölgesinin iyi ili?kiler içinde olmas? her iki taraf?n da ç?kar?nad?r. Kuzey Irak'ta dola??rken bir kez daha gördüm. Türkiye Kürtleri ile Irak Kürtleri aras?na Çin Seddi çekilemez, böyle bir ?ey dü?ünülemez bile. Bir taraf?n Kürtlerine ne olursa, bundan öteki taraf?n Kürtleri de ?öyle ya da böyle etkilenir. Kimse bunun tersini dü?ünmesin. Bölgede bar?? ve istikrar ancak bu gerçe?i hesaba katarak gerçekle?ebilir.
PKK silah? b?rakmal?d?r
(11) Ve o klasik soru: Ne yapmal??
Irak Kürt liderli?i, PKK'ya kar?? kendi bölgelerinde gerekenin ciddiyetle yap?ld??? konusunda Türkiye'yi tatmin etmelidir.
PKK'n?n önce ucu aç?k, ön?arts?z bir ate?kes ilan etmesi ve bunun gere?ini yerine getirmesi sa?lanmal?d?r.
Bundan sonraki a?ama, PKK'n?n ?iddet ve silahl? mücadeleden vazgeçmesi olmal?d?r. Bunun için Irak Kürt liderli?i, ABD ve AB de devrede olurken, Türkiye'nin PKK'y? da?dan indirmek için yapabilece?i yasal düzenlemeler zaman içinde gündeme gelmelidir.
Böyle bir paketi büyük bir gizlilikle olu?turmak -öyle kolay olmasa da- alt? çizilmesi gereken bir noktad?r.
(12) Erbil'de ne yapmal? sorusunun kar??l???n? tart???rken Irakl? bir Kürt bana ?öyle dedi: "›stanbul'da ya?ayan bir Kürt arkada??m bana bir keresinde ?öyle demi?ti: 'Türkiye e?er PKK probleminden kurtulmak istiyorsa, önce Kürt meselesini çözmelidir. Ama bunun için de Türkiye'de öncelikle hükümetle asker bir masaya oturmak zorundad?r.' ›sabet var bu te?histe... Belki size a??r? gelebilir, ama burada yayg?n olan bir görü? var. PKK ortadan kalksa sizin derin devlet bir ba?ka PKK kurdurur."
(13) PKK ?iddete devam ettikçe, silah b?rakmad?kça, PKK'ya kar?? Türkiye'nin hakl? ve me?ru mücadelesi devam edecektir. Ama siyasal iktidar?n, Erdo?an hükümetinin Kürt sorunu konusunu çok daha ciddiye almas? gerekir. Bu nokta göz ard? edilerek PKK'n?n Türkiye'de etkisizle?tirilmesi uzak ihtimaldir.
(14) Türkiye, K?br?s konusunda uzun y?llar 'çözümün de?il, sorunun taraf?' olmu?tu. Erdo?an hükümeti 2003'ten itibaren bunu tersine çevirdi. Siyasal kararl?l?k göstererek, 'bir ad?m önde' politikas?yla çözümün taraf? oldu. Böylece Türkiye'ye AB yolu aç?ld?, müzakereler ba?lad?.
?imdi Kürt sorununda böyle bir kararl?l??? gösterebilecek mi Ba?bakan Erdo?an? Yoksa o da zamanla devlet taraf?ndan teslim al?n?p 'eskiler'in ray?na m? oturacak?..
K?s?rdöngünün k?r?lmas? ?art
(15) Bak?n, Türkiye'nin en yak?c? sorunu öteden beri Kürt sorunudur. Bunu kimse görmezden gelmesin. PKK bu sorunun bir ürünüdür.
Her iki sorun da bugünden yar?na ?ip?ak çözülemez.
Kürt sorununu çözüm yoluna sokamad???m?z sürece, Türkiye'nin bar?? ve istikrar? bu sorunun ve 'ba?kalar?'n?n ya da 'd?? güçler'in insaf?na kal?r. Tam düzeldi?imizi, iyi yola girdi?imizi sand???m?z s?rada, 'd??ar?'dan birileri dü?meye basar, ?ehit cenazeleri do?udan bat?ya gelirken, biz de ayaklan?r, sava? tam tamlar?yla yedi düvele meydan okumaya ba?lar?z.
Bu k?s?rdöngünün k?r?lmas? ?artt?r, e?er istikrar? kal?c? k?lmak istiyorsak...
Bir ba?ka deyi?le:
E?er o ba?kalar?n?n ya da klasik deyi?le o 'd?? güçler'in oyunca?? olmak istemiyorsak, PKK taraf?ndan 'rehin al?nmak' istemiyorsak, o zaman herkes Kürt ve PKK sorununun alt?na elini sokmal?d?r.
Bu sorun sadece bir terör ve ?iddet sorunu de?ildir, sadece askeri yoldan çözülecek bir sorun de?ildir. Ve yine bu sorun 'sadece askere b?rak?lmayacak kadar' önemli bir sorundur.
Son söz: Kuzey Irak'a operasyon yaln?z Türkler ve Kürkler için de?il, yaln?z Türkiye için de?il, hem ABD, hem AB, hem de bölgesel istikrar için ortak bir tuzakt?r.
Bu tuza?a dü?meyelim.
Amman'dan iyi pazarlar!
Milliyet gazetesi/4 kas?m 2007
|
