MÓtolojÓ, DuyalÓzm ? Zerde?t PÍyxember
Tarih: 22.10.2007 Saat: 10:01 Gnderen: Editor
|
|
Maruf YILMAZDi ola Zerde?t PÍyxemberÓ de du hÍzÍn sereke hene, ku ew herdu hÍz li dijÓ hev?du ?er dikin.† Ev duyalÓzm tarÓ-ronahÓ yanÓ Ahura Mazda XwedÍ ronahÓyÍ ? Ahra MaÓnyu(AhrÓman, XwedayÍ XirabÓyÍ) (Wallis, Ernst(1875: 174) ye. Œro tarÓ†Tirkiye bi xwe ye.††
WekÓ tÍ zanÓn, em roja NewrozÍ , 21 AdarÍ ?erÍ-Kawa-DehakÓ dibÓnin. Di pirt?ka Zerde?tÓ ya bi navÍ ”Avesta” de, em ?erÍ FerÓdun(Thraetana)-AzhÓ DahakÓ hÓn dibin ? dÓsan em dibÓnin ku Áawan FerÓdunÓ AzhÓ Dahaka girÍdaye ? wÓ birÓye ÁiyayÍ ElbrusÍ li qeyd ? zincÓran xistÓye. MÓtolojÓya ola Zerde?tÓ, bi hatina gelÍn Œndo-ŒranÓ ve dest pÍ dike ? heta avakirin ? tÍkÁ?na ÓmperatorÓya SasanÓyan dom dike. Ji alÓyÍ termÍn mÓtolojÓyÍ ve gelÍn kurd, ÓranÓ, afganÓ, hindÓ ? bÍlÓcÓ nÍzÓkÓ hev in. Li gorÓ ditinekÍ, gelÍn Œndo-ŒranÓ di der?dora 1500Ó sal BZ de li Kurdistana ÓroyÓn, Hindistan, Mezobotamya ? AsyayÍ bi cÓh ? war b?ne. BerÓya b?yÓna Zerde?tÓ, wan dewlet avakirine ? xwedÓyÍ ol b?ne yanÓ ola wan bi devkÓ heb? lÍ, bi nivÓskÓ tune b?. ††† TarÓxa 612an (612 sal† BZ) ji bo me girÓng e, dema serketina medan e, destpÍka ronahÓyÍ ye. Di wÍ demÍ de Key Xesro(Keyakser) mohra xwe li dÓrokÍ xist ? dewleta MedÓ damezrand. ††† Dewleta SasanÓ(ZazanÓ) ? aqilmendÍn wÍ ji xwe re ola Zerde?tÓ bi hawayekÓ fermÓ pejirandin ? kirin ola xwe ya fermÓ. DewletÍn MedÓ ? AkhemenÓ( Achemen) yÍn mayÓn di bin hÓkarÓya ola Zerde?tÓ de mab?n. Dewleta SasanÓ ? rÍberÍn wÍ di navbera salÍn 226-630Ó yÍn PZ de hem? nivÓsar ? ?Óret ? gotinÍn Zerde?tÓ kom kirin ? wekÓ pirt?kekÍ Áap kirin. Di navbera salÍn 630-650Ó PZ de, dora xerabkirin ? tunekirina ola Zerde?tÓ hat ser erebÍn bisilman. Wan kurdÍn ZerdestÓ ku?tin ? dewleta SasanÓ(ZAZANŒ) ya ku ola Zerde?tÓ bi hawayekÓ fermÓ pejirandib?, r?xandin. Zerde?t PÍyxember di der?dora sala 640-560Ó BZ de jÓyaye. HerÁendÓ SasanÓ ? Dewleta SasanÓ b?ye malÍ farisan jÓ, ew Goran ? Zaza in ? zimanÍ dewleta SasanÓ pehlewÓ b?. ††† ZazakÓ (goranÓ, hewremanÓ) PehlewÓya(PehlewanÓ) kevn e ? ew zimanÍ ÓmperatorÓya SasanÓ b?. TÓpa”z” di zimanÍ ewropÓ de dibe ”s”. Heger dewleta kurdÓ heb?ya, dÍ ÓmperatorÓyÍn SasanÓ, ÓmperatorÓya KurusÓ(ÓmperatorÍya Med-Fars 500 BZ) ? ÓmperatorÓya SelahaddÓnÍ Eyy?bÓ b?b?ne malÍ gelÍ kurd. Kuru?, nevÓyÍ Astyege? e ? wÓ darbeyeka hundir li ko?ka Astyage?Ó(kalÍ xwe) li dar xistÓye ? li ser textÓ r?ni?tÓye. ŒmperatorÓya Kuru?Ó, ÓmperatorÓya Med ? Faris b?. Ji xwe Kuru? nÓv Med ?† nÓv jÓ fars b?. Di sala 522Í yÍ BZ de desthilatdarÓ kete destÍ DarusÓ ? wÓ dewleta Med-FarisÓ kirine dewleta faris. QiralÍ Med Astyage? zalim b? ? di wÍ demÍ de jÍ re digotin” AzhÓ Dahaka”. OrdÓya GutÓ di bin serokatÓya Gobrya?(Ugbaro) di gel Kurus) persan (farisan) ÍrÓ?Í birin ser BabilÍ. AzhÓ Dahaka Med b? ? qiralÍ dawÓn Í ŒmparatorÓya MedÓ b?. Med ? Faris Zerde?tÓ b?n. Zerde?t qiralÍ BaktrÓyÍ ( niha bajarÍ AfganistanÍ) ye. Di navbera Kuru?(nebÓ) Astyage?Ó de tovÍn navkokÓyÍ ?Ón b?b?n. Astyage?, kurÍ Key Xesro(Cyaxares, qiralÍ Medan), ji e?Óra SagartÓyan e. SagartÓ binav?deng .
|