Molla Ahmed-i CezirÓ'nin, klasik K¸rt edebiyat?n?n bir ?aheseri olan Divan cikti
Tarih: 07.09.2007 Saat: 13:30 Gnderen: Editor
|
|
Molla Ahmed-i Cezirî'nin, klasik Kürt edebiyat?n?n bir ?aheseri olan Divan'?, Osman Tunç taraf?ndan klasik edebiyat?n letafetini tatt?ran bir çeviriyle Türkçe'ye kazand?r?ld?.
Kürtçe'de tasavvuf edebiyat?n?n bir ?aheseri say?lan Divan'? anlamak ve ondaki derin ve lahuti mana iklimine girebilmek için sadece dili bilmek elbetteki yetmez. Çünkü geni? ve derin bir ilme, keskin bir marifete, zengin ve co?kun bir a?ka sahip olan Cezirî'nin ?iirlerinde tarih, felsefe, estetik, tasavvuf, belagat, nahiv (gramer), astronomi gibi fizik ve metafizik konular içiçe geçmi?tir. Önemli f?k?h kaynaklar?na gönderme yapmas?; Maruf-u Kerhî, ?iblî, Mansur ve Alaî gibi tasavvuf büyüklerini zikretmesi, ?eyh San'an gibi bir seyri süluk serüvenini ?iirine konu edinmesi onun f?k?h, kelam ve tasavvuf vadisinde zengin bir birikime sahip oldu?una i?aret eder. Ancak o, bütün bunlar? var?lmas? ve ula??lmas? gereken bir noktaya do?ru yöneltir, as?l maksuduna ve matlubuna hizmet yolunda ustal?kla kullan?r. ?iirinde kulland??? tüm argümanlar ilahi a?k?n remizleri olarak anla??lmal?d?r. Bediüzzaman Said Nursî'nin, onun a?ktaki makam?n? ?öyle ifade etti?i rivayet edilir: "Mevlana Celaleddin-i Rumî, Molla Ahmed-i Cezirî ve Mevlana Cami'nin a?k me?rebindeki makamlar? birdir" O halde, Cezirî'nin divan?n?, onun ruh ikliminin iksirli havas?n? teneffüs ederek okumal?y?z. Tasavvufun kendine özgü mazmunlar?n? ve kavramlar?n? ve bunlara yüklenen manalar? bilmeden onun kudsî lezzetini tadamay?z. Çünkü onun nazar?nda bütün güzellikler ilahi güzelli?in birer yans?mas?, birer tecellisidir.
1567/1640 y?llar? aras?nda ya?am?? olan Cezirî, Kürtçe'nin yan?s?ra Arapça, Farsça ve Türkçe'ye de vak?ft?r. Maalesef hayat?n? ayd?nlatan yaz?l? kaynaklar yetersizdir.
Mela'n?n, bir dil abidesi olan ve aruz vezniyle yaz?lan Divan'?n?n birden çok elyazmas? nüshalar? mevcuttur. Bunlar aras?nda en eskisi Muhammed Tayyar Pa?a-y? Amidi'nin 1131 Hicri tarihli el yazmas?d?r. Bir di?er eski nüsha da Alman ?arkiyatç? Martin Hartman (1851-1918) taraf?ndan 1904 y?l?nda Berlin'de Almanca bir önsözle birlikte t?pk?bas?m? yap?lan nüshad?r. De?i?ik nüshalar? bulunan Divan'?n tertip ve tanziminde farkl?l?klar bulunmaktad?r. Bu çal??ma ise mevcut nüshalar?n tümü gözönünde tutularak haz?rlanm?? ve Cezirî'nin ?iirlerinde kulland??? edebi türleri göstermek için, "Kasideler, Medhiyeler, Terkipler, Gazeller, Hiciv, Rübailer, Ferdler, Mü?aare" ?eklinde tasnif edilmi?tir. Kitab?n sonuna eklenen "Merakl?s? ›çin Notlar" bölümü ?iirlerde geçen kavram, yer ve ?ah?s isimleriyle ilgili k?sa aç?klamalar yapmak suretiyle okuyucuya metni daha iyi anlamak için kolayl?k sa?lanm??t?r.
Kent Yay?nlar?: 0212 519 00 09
|
